Nếu có ý định thêm 1 thành viên cho gia đình nhỏ, bạn nên tìm hiểu kỹ những điều cần biết khi mang thai lần đầu để biết cách chăm sóc bản thân và giúp bé cưng phát triển tốt nhất. Bài viết dưới đây sẽ giúp bạn hiểu rõ hơn về cẩm nang mang thai lần đầu.
Những điều cần biết khi mang thai lần đầu
1. Hiểu rõ các dấu hiệu mang thai
Một số dấu hiệu thông thường cho thấy một phụ nữ đang mang thai bao gồm:
- Chậm kinh: Đây là dấu hiệu đầu tiên và quan trọng nhất của việc mang thai. Nếu bạn thường xuyên có chu kỳ kinh nguyệt đều, nhưng tháng này kinh nguyệt chậm hoặc không đến, có thể bạn đang mang thai.
- Buồn nôn: Buồn nôn và khó tiêu thường xuyên là dấu hiệu rất phổ biến trong 3 tháng đầu của thai kỳ. Thường xuất hiện vào buổi sáng, nhưng cũng có thể xảy ra vào bất kỳ thời điểm nào trong ngày.
- Mệt mỏi và đau lưng: Trong 3 tháng đầu của thai kỳ, cơ thể sản xuất nhiều hormone progesterone hơn, đây là nguyên nhân chính gây ra cảm giác mệt mỏi và đau lưng.
- Thay đổi tâm trạng: Các hormone cũng có thể gây ra các thay đổi tâm trạng như cảm thấy buồn hoặc bồn chồn. Điều này cũng có thể do sự lo lắng về việc có mang thai hay không.
- Vú căng, đau: Các thay đổi hormon trong cơ thể có thể làm cho vú căng và đau.
- Tiểu nhiều hơn: Việc sản xuất hormone estrogen và progesterone có thể làm cho bạn tiểu nhiều hơn, đặc biệt là trong 3 tháng đầu của thai kỳ.
- Thay đổi khẩu vị: Trong 3 tháng đầu của thai kỳ, bạn có thể thấy mùi vị và khẩu vị của mình thay đổi. Một số người thích những thứ mà họ trước đây không thích và ngược lại.
Tuy nhiên, để chắc chắn rằng bạn đang mang thai, bạn nên thực hiện xét nghiệm thai và được khám bác sĩ chuyên khoa sản phụ khoa.
2. Mẹ bầu phải khám thai định kỳ
Đúng vậy, mẹ bầu cần phải khám thai định kỳ để đảm bảo sức khỏe của mẹ và thai nhi. Các cuộc khám thai định kỳ sẽ giúp cho bác sĩ theo dõi quá trình phát triển của thai nhi và đánh giá tình trạng sức khỏe của mẹ bầu.
Thường thì trong quá trình thai kỳ, mẹ bầu sẽ được khám thai định kỳ từ 4 đến 6 lần tùy theo tình trạng sức khỏe của mẹ và thai nhi. Các lần khám này bao gồm kiểm tra chiều cao cân nặng của mẹ, siêu âm, xét nghiệm máu, đo huyết áp, kiểm tra nhịp tim của thai nhi và các chỉ số sức khỏe khác.
Việc khám thai định kỳ đều đặn và đúng lịch trình sẽ giúp bác sĩ phát hiện kịp thời các vấn đề liên quan đến sức khỏe của mẹ bầu và thai nhi, đồng thời đưa ra các biện pháp điều trị và chăm sóc kịp thời để giảm thiểu tác động xấu tới sức khỏe của mẹ và thai nhi.
3. Tiêm vắc xin – Một trong những điều cần biết khi mang thai lần đầu mà mẹ bầu cần tuân thủ
Việc tiêm vắc xin là một trong những biện pháp phòng ngừa bệnh tật cần thiết để bảo vệ sức khỏe của mẹ bầu và thai nhi trong quá trình mang thai. Dưới đây là một số thông tin cần biết về tiêm vắc xin khi mang thai:
- Tiêm vắc xin phòng ngừa cúm: Mẹ bầu nên tiêm vắc xin phòng cúm trong các tháng đầu của thai kỳ. Cúm là một bệnh nhiễm trùng cấp tính gây ra bởi virus cúm, có thể gây nguy hiểm đến sức khỏe của mẹ bầu và thai nhi.
- Tiêm vắc xin phòng ngừa bệnh rubella: Bệnh rubella là một bệnh nhiễm trùng gây ra bởi virus rubella. Nếu mẹ bầu mắc bệnh rubella trong thai kỳ, thai nhi có nguy cơ bị bại liệt, đục thủy tinh thể và các vấn đề khác. Do đó, việc tiêm vắc xin phòng ngừa bệnh rubella là rất quan trọng.
- Tiêm vắc xin phòng ngừa bệnh uốn ván: Bệnh uốn ván là một bệnh lây nhiễm nguy hiểm, có thể gây ra tình trạng khó thở, liệt cơ và bại liệt. Việc tiêm vắc xin phòng ngừa bệnh uốn ván cũng là rất quan trọng để bảo vệ sức khỏe của mẹ bầu và thai nhi.
- Tiêm vắc xin phòng ngừa bệnh sốt rét: Bệnh sốt rét là một bệnh do ký sinh trùng gây ra, có thể gây ra những vấn đề nguy hiểm cho thai nhi và sức khỏe của mẹ bầu. Việc tiêm vắc xin phòng ngừa bệnh sốt rét là một phương pháp hiệu quả để bảo vệ sức khỏe của mẹ bầu và thai nhi.
Tuy nhiên, trước khi quyết định tiêm vắc xin, mẹ bầu nên tham khảo ý kiến của bác sĩ để đảm bảo an toàn cho sức khỏe của mình và thai nhi. Ngoài ra, cũng cần nhớ rằng không phải loại vắc xin nào cũng an toàn cho mẹ bầu trong suốt thai kỳ.
4. Hiểu rõ các giai đoạn mang thai
Mang thai là quá trình phát triển của thai nhi trong tử cung của người mẹ. Quá trình mang thai được chia thành các giai đoạn khác nhau, và mỗi giai đoạn có những đặc điểm và sự phát triển riêng biệt. Dưới đây là một số thông tin về các giai đoạn mang thai:
- Giai đoạn đầu tiên (tuần 1-4): Trong giai đoạn này, tinh trùng của người cha đã gặp gỡ với trứng của người mẹ trong ống dẫn tinh trùng. Sau đó, trứng đã được thụ tinh và di chuyển từ ống dẫn tinh trùng vào tử cung để bắt đầu quá trình phát triển. Trong giai đoạn này, phôi chỉ có kích thước khoảng 0,1-0,2 mm và chưa có cơ quan và mô.
- Giai đoạn thứ hai (tuần 5-8): Trong giai đoạn này, phôi phát triển thành thai nhi, có kích thước từ 1,6 đến 2,5 cm. Thai nhi có các bộ phận cơ bản như tim, não, gan, thận, ruột và phổi. Thai nhi có thể di chuyển và thở bằng cách bơm nước ối qua hệ thống mạch máu của mẹ.
- Giai đoạn thứ ba (tuần 9-12): Thai nhi phát triển thêm các bộ phận khác như tuyến giáp, mắt, tai, mũi, tay chân và ngón tay. Thai nhi có khả năng giãn cơ và chuyển động, nhưng thường không đủ lớn để được cảm nhận bên ngoài.
- Giai đoạn thứ tư (tuần 13-16): Trong giai đoạn này, thai nhi đã có thể được phát hiện bằng siêu âm. Thai nhi phát triển thêm các bộ phận như tóc, móng tay, răng và dương vật/nội tạng sinh dục ngoài.
- Giai đoạn thứ năm (tuần 17-20): Trong giai đoạn này, thai nhi có khả năng chuyển động rõ ràng hơn, và người mẹ có thể cảm nhận được những cú đá của thai nhi. Thai nhi phát triển thêm các bộ phận như lông mi, lông mày và râu.
- Giai đoạn thứ sáu (tuần 21-24): Trong giai đoạn này, thai nhi phát triển thêm các bộ phận như phổi, não và các cơ bắp.
5. Kiến thức mẹ bầu: Mang thai nên ăn gì và kiêng gì?
Khi mang thai, mẹ bầu cần chú ý đến chế độ ăn uống để đảm bảo sức khỏe của cả mẹ và thai nhi. Dưới đây là một số lời khuyên về chế độ ăn uống cho mẹ bầu:
- Ăn đa dạng các loại thực phẩm: Mẹ bầu nên ăn đủ các loại thực phẩm để cung cấp đầy đủ dinh dưỡng cho cả mẹ và thai nhi.
- Đảm bảo cung cấp đủ protein: Protein là một trong những chất dinh dưỡng quan trọng cho sự phát triển của thai nhi. Mẹ bầu nên ăn đủ các loại thực phẩm giàu protein như thịt, cá, đậu, đỗ, trứng, sữa, sữa chua,...
- Uống đủ nước: Mẹ bầu cần uống đủ nước trong ngày để giữ cho cơ thể luôn đủ nước và giúp quá trình chuyển hóa chất béo được diễn ra tốt hơn.
- Ăn nhiều rau củ và trái cây: Rau củ và trái cây chứa nhiều chất dinh dưỡng, vitamin và khoáng chất, giúp cung cấp năng lượng và tốt cho sức khỏe của mẹ và thai nhi.
- Tránh ăn các loại thực phẩm có hàm lượng đường cao: Trong thời gian mang thai, mẹ bầu cần hạn chế ăn các loại thực phẩm có hàm lượng đường cao, bởi việc tiêu thụ quá nhiều đường có thể dẫn đến tăng cân, gây hại cho sức khỏe của mẹ và thai nhi.
- Tránh ăn các loại thực phẩm chứa chất bảo quản và phẩm màu nhân tạo: Mẹ bầu nên tránh ăn các loại thực phẩm chứa chất bảo quản và phẩm màu nhân tạo, bởi chúng có thể gây ảnh hưởng đến sức khỏe của mẹ và thai nhi.
- Hạn chế ăn các loại thực phẩm có chứa caffeine: Caffeine có trong trà, cà phê, nước ngọt có ga,... ở một số lượng nhất định vẫn an toàn đối với mẹ và thai nhi, nhưng quá mức sử dụng có thể gây hại.
- Tránh ăn các loại thực phẩm có chứa thuốc lá, rượu và chất kích thích khác:
6. Chọn nơi sinh phù hợp
Việc lựa chọn nơi sinh phù hợp là một quyết định quan trọng của các bà mẹ khi chuẩn bị cho sinh đẻ. Dưới đây là một số yếu tố cần cân nhắc khi chọn nơi sinh:
- Phương pháp sinh: Các bà mẹ cần xác định trước phương pháp sinh mà mình mong muốn và tìm kiếm nơi sinh phù hợp với phương pháp đó. Nơi sinh có thể là phòng khám sản nhiệt đới, phòng sinh, hoặc phòng thường.
- Trang thiết bị: Nơi sinh cần được trang bị đầy đủ các trang thiết bị y tế cần thiết như máy đo tim thai, máy chụp siêu âm, máy đo huyết áp, máy dò thân nhiệt, và thuốc giảm đau.
- Sự thoải mái: Nơi sinh nên mang lại sự thoải mái cho các bà mẹ. Các bà mẹ cần xem xét khả năng nghỉ ngơi, đi lại và ăn uống tại nơi sinh.
- Kinh nghiệm của bác sĩ: Các bà mẹ nên tìm hiểu về kinh nghiệm của bác sĩ hoặc nhân viên y tế tại nơi sinh để đảm bảo an toàn cho mình và bé.
- Chi phí: Chi phí là một yếu tố quan trọng cần cân nhắc. Các bà mẹ nên tìm hiểu chi phí của các phương pháp sinh và các khoản chi phí phát sinh khác để chuẩn bị tài chính trước sinh đẻ.
- Trong quá trình lựa chọn nơi sinh, các bà mẹ cần tìm hiểu kỹ và tham khảo ý kiến từ các chuyên gia y tế để đưa ra quyết định tốt nhất cho mình và bé.
7. Những điều cần lưu ý khi mang thai lần đầu
Khi mang thai lần đầu, mẹ bầu cần lưu ý những điều sau đây:
- Chăm sóc sức khỏe: Mẹ bầu cần thường xuyên đi khám thai, uống đầy đủ vitamin và khoáng chất, ăn uống lành mạnh và tập thể dục nhẹ nhàng.
- Tăng cường giấc ngủ: Mẹ bầu cần có giấc ngủ đủ và đúng thời gian để giữ sức khỏe tốt cho mình và thai nhi.
- Tránh các chất độc hại: Mẹ bầu cần tránh các chất độc hại như thuốc lá, rượu, ma túy, thuốc lá điện tử và các chất hóa học độc hại khác.
- Hạn chế stress: Stress có thể gây hại cho mẹ bầu và thai nhi, do đó cần hạn chế stress bằng cách tập yoga, thực hiện các bài tập thở và các hoạt động thư giãn khác.
- Chuẩn bị cho quá trình sinh: Mẹ bầu cần chuẩn bị tâm lý và vật chất cho quá trình sinh. Học cách thở và các kỹ thuật giảm đau cũng rất hữu ích trong quá trình này.
- Tìm người bạn đồng hành: Mẹ bầu cần tìm người bạn đồng hành để chia sẻ những lo lắng và trải nghiệm của mình. Có thể là người chồng, người thân hoặc các bà mẹ khác đang mang thai cũng sẽ rất hữu ích.
8. Những hoạt động mẹ bầu nên tránh
Trong quá trình mang thai, một số hoạt động mẹ bầu nên tránh để đảm bảo sức khỏe của cả mẹ và thai nhi, bao gồm:
- Hút thuốc lá: Việc hút thuốc lá có thể gây ra nhiều tổn hại cho sức khỏe của mẹ bầu và thai nhi, bao gồm nguy cơ thai non, sảy thai, sinh non, hội chứng tử vong cơ bản và khó thở khi sinh.
- Uống rượu và đồ uống có cồn: Rượu và đồ uống có cồn có thể gây ra dị tật cho thai nhi và có thể ảnh hưởng đến sức khỏe của mẹ bầu.
- Dùng mai thúy: Dùng mai thúy trong thai kỳ có thể gây ra nhiều hậu quả nghiêm trọng cho sức khỏe của mẹ bầu và thai nhi.
- Tiếp xúc với chất độc hại: Các chất độc hại, chẳng hạn như chất bảo quản trong thực phẩm, thuốc trừ sâu và hóa chất trong môi trường làm việc có thể gây hại cho thai nhi.
- Vận động mạnh: Việc vận động mạnh và quá sức trong thai kỳ có thể ảnh hưởng đến thai nhi và sức khỏe của mẹ bầu. Mẹ bầu nên tập thể dục đều đặn với mức độ vừa phải.
- Tiếp xúc với các bệnh truyền nhiễm: Mẹ bầu cần hạn chế tiếp xúc với các bệnh truyền nhiễm, bao gồm cả viêm đường hô hấp, viêm gan B và C, sốt rét, HIV, đậu mùa và quai bị, để tránh lây nhiễm cho thai nhi.
Ngoài ra, mẹ bầu cũng nên hạn chế tiếp xúc với các tác nhân gây dị ứng, tránh bị đóng chặt quần áo, đeo trang sức quá nhiều và không nên sử dụng các sản phẩm làm đẹp có chứa các hoạt chất độc hại.